Wczoraj (23 lutego 2021 r.), zaledwie dwa miesiące przed 90. urodzinami, zmarł nasz drogi przyjaciel i kolega Aleksiej Aleksiejewicz Ogloblin. Był wybitnym fizykiem, popularyzatorem nauki i utalentowanym nauczycielem; doktor nauk fizycznych i matematycznych, profesor w Instytucie Kurczatowa, w którym pracował od 1954 r. Był kierownikiem Zakładu Fizyki Jądrowej i Technologii Wiązki Zespołu Fizyki Jądrowej Kurczatowa (KNPK). Specjalizował się w fizyce jądrowej, reakcjach jądrowych i zastosowaniach fizyki jądrowej. Do jego najważniejszych osiągnięć należą:

• Opracowanie metody pomiaru promieni jąder w krótkotrwałych stanach wzbudzonych i pierwsza obserwacja takich stanów o anomalnie dużych rozmiarach.
• Synteza i badanie jąder poza stabilnością neutronów (6 z 12 znanych przypadków).
• Wykrywanie stanów o nietypowej budowie w egzotycznych jądrach.
• Pierwsza obserwacja głęboko związanych stanów dziurowych w jądrach atomowych.
• Pierwsze badanie reakcji z jonami litu, wykrywanie mechanizmu przenoszenia klastrów nukleonów, obserwacja silnie wzbudzonych stanów klastra alfa.
• Badanie tęczy jądrowej, oddziaływanie jąder w małych odległościach, równanie stanu zimnej materii jądrowej i masy gwiazd neutronowych.
• Pierwsze niezależne potwierdzenie zjawiska radioaktywności klastrów, obserwacja nowych przypadków rozpadu klastrów i ich badania.
• Diagnostyka zużycia syntetycznych części maszyn za pomocą promieni radioaktywnych.
• Pierwsza rosyjska produkcja radioizotopów 201Tl i 123I dla medycyny.

Aleksiej Ogloblin był odpowiedzialny za „szkołę egzotycznych jąder”. Wśród jego byłych uczniów jest kilkunastu doktorów i kandydatów nauk oraz jeden członek korespondent Rosyjskiej Akademii Nauk. Był promotorem dziesięciu prac dyplomowych. Jego byli wychowankowie są pracownikami laboratoriów cyklotronowych w Taszkiencie, Ałma-Acie i Tomsku. Był zaangażowany w działalność dydaktyczną w MEPhI, był członkiem Rady Naukowej Narodowego Centrum Badawczego „Kurchatov Institute”, był także członkiem rady doktorskiej w Kurczatowie i Instytucie Fizyki Jądrowej Uniwersytetu Moskiewskiego. Był członkiem komitetów programowych wielu laboratoriów i konferencji międzynarodowych. Reprezentował Rosję w komisjach fizyki jądrowej IUPAP (International Union Fizyki Czystej i Stosowanej) i na forum OECD Megascience.

W 2003 roku Aleksiej był jednym z nielicznych liderów głównych rosyjskich eksperymentów z indeksem cytowań przekraczającym 500. Jego osiągnięcia były szeroko docenianie; wygłosił wiele zaproszonych wykładów na najważniejszych międzynarodowych konferencjach z zakresu fizyki jądrowej. Był autorem wielu monografii i prac przeglądowych publikowanych w języku rosyjskim i międzynarodowym czasopisma. Aleksiej aktywnie działał do ostatnich dni swojego życia. Kilka z jego ostatnich publikacji należy do najważniejszych. Zainicjował i był aktywnym członkiem współpracy z instytutami w Dubnej, Kijowie, Ałma-Acie, Niemczech, Japonii i Finlandii.

Wśród jego nagród znalazły się liczne medale rządu rosyjskiego (1966, 1970, 1997, 1998, 2010, 2016), Odznaka Honorowa i medal z okazji 100-lecia W. I. Lenina. Aleksiej był laureatem złotego medalu nadawanego przez Instytut im. Kurczatowa Rosyjskiej Akademii Nauk, międzynarodowej nagrody GN Flerov JINR, medalu 65-lecia rosyjskiego przemysłu jądrowego, medalu za zasługi w rozwoju energetyki atomowej, laureat 9 nagród Kurczatowa, okaziciela honorowych dyplomów z energetyki jądrowej.

Pożegnanie prof. Aleksieja Aleksiejewicza Ogloblina nastąpi 26 lutego 2021 r. o godzinie 11.45 w kostnicy szpitala nr 67 przy ul. Salyama Adil, budynek 2/44.

Dr Akito Arima, twórca IBM (Interacting Boson Model) i były dyrektor RIKEN, zmarł 6 grudnia 2020 roku w wieku 90 lat. Chcielibyśmy złożyć najszczersze kondolencje jego rodzinie i przyjaciołom. Będzie go brakować wszystkim, którzy go znali. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że w czasie, kiedy kierował RIKEN, dr Arima zbudował fundament dzisiejszego Centrum RIKEN Nishina. Pamiętamy jego ogromne wsparcie dla RIBF, otwarcie Biura RIKEN w RAL i Centrum Badawczego RIKEN BNL.

Dr Arima dokonał wielu wybitnych osiągnięć w teorii budowy jądra atomowego. Nie ograniczał się tylko do teorii mieszania konfiguracji i modelu klastra, ale proponując i rozwijając IBM, udało mu się w opisać ruch kolektywny jądra, w tym oscylacje i defomacje jądrowe.

Dzięki tym wyjątkowym osiągnięciom dr Arima zdobył wiele prestiżowych nagród, zarówno krajowych oraz międzynarodowych, w tym Nagrodę im. Nishiny, Japoński Order Kultury, Nagrodę im. Toma W. Bonnera w dziedzinie fizyki jądrowej przyznawaną przez American Physical Society i francuską Legię Honorową.
Będziemy nadal szanować jego dziedzictwo intensyfikując naszą działalność badawczą.

Hiroyoshi Sakurai
Dyrektor RIKEN Nishina Center for Accelerator Science

Uroczystość wręczenia Nagrody Lisy Meitner ze rok 2020 odbędzie się  jako webinarium Zoom w czwartek, 26 listopada o 16:30.

Nagroda jest przyznawana co dwa lata przez European Physical Society Nuclear Physics Division.

W tym roku otrzyma ją trzech wybitnych badaczy pracujących na układzie ISOLDE za ich wkład w rozwój i wykorzystanie apararatury i technik badawczych,  za ich szczegółowe i systematyczne badania własnioścu jąder dalekich od stabilnosci i za ich wkład w rozwój programu naukowego dla instalacji ISOLDE, CERN.

Szczegóły, jak się zarejestrować i uczestniczyć w ceremonii wręczenia Nagrody, która będzie zorganizowania jako specjalne wydarzenie podczas dorocznego ISOLDE Workshop and Users Meeting, można odnaleźć  na: https://indico.cern.ch/event/928868/overview.

Rejestracja będzie możliwa na cały workshop (włącznie z ceremonią) lub jedynie na ceremonię wręczenia Nagrody.